22 feb '24 Beleggen voor een gezonde toekomst: hoe begin ik daar aan?

Als belegger bent u er ongetwijfeld al mee geconfronteerd: termen als “art. 8 of 9 fonds”, “duurzaam/verantwoord/… beleggen”, of nog ingewikkelder: “ESG”, “PAI”, “SFDR”, “Taxonomy”, “RTS”…

Ziet u door de bomen het bos eigenlijk nog? En, indien u wil beleggen voor een duurzame, gezonde toekomst, hoe neemt u dat het beste aan?

Misschien is het nuttig om eerst een step-back te nemen en een antwoord te zoeken op de vraag waarom het wetgevend kader er gekomen is.

Het broeikaseffect kort uitgelegd

Het broeikaseffect kennen we al sinds 1859; dit werd toen voor het eerst beschreven. Héél eenvoudig samengevat: wie bijvoorbeeld steenkool gaat verbranden, creëert C0₂. Dit is een broeikasgas dat de lucht in gaat. Alle broeikasgassen samen (o.a. ook lachgas en methaan) vormen een dekentje om de aarde. Doordat we alsmaar meer broeikasgassen uitstoten, kunnen infrarode stralingen niet langer weg en dit doet de aarde (in snel tempo) opwarmen: 1,1 graad in 2011-2020, vergeleken met de periode 1850-1900[1].

Wat houdt de Europese Green Deal juist in?

Diverse internationale bijeenkomsten hebben in 2019 geresulteerd in de Europese Green Deal. Dit is een high-level, maar ambitieuze tekst waarvan één van de doelstellingen is om vanaf 2050 netto geen broeikasgassen meer uit te stoten en economische groei los te koppelen van het gebruik van hulpbronnen. Dat de uitwerking van de EU Green Deal niet zonder slag of stoot verloopt, werd onder meer duidelijk door de protesten van de landbouwers die o.a. aanklagen dat de Europese maatregelen de sector zwakker maakt t.a.v. de invoer uit andere (niet-Europese) landen.

Welke impact heeft deze Green Deal op financiële instellingen?

Ook financiële instellingen werken mee aan de transitie en zijn sinds de zomer van 2022 verplicht om te polsen naar duurzaamheidsvoorkeuren enerzijds en allerlei informatie bekend te maken anderzijds. De EU Green Deal voorziet immers dat financieringsstromen naar projecten geleid moeten worden die inzetten op een (significante) verlaging van broeikasgasemissies. Ook daar werden al heel wat uitvoerende teksten over geschreven én u kreeg er ongetwijfeld ook al mee te maken. Vaak zijn het ingewikkelde termen, een nóg langere vragenlijst en zijn ze deel van één grote, papieren (of: let’s hope digitale) tijger.

Hoe staat de particuliere belegger hiertegenover?

Een recente studie van Deloitte (2024) in samenwerking met KBC en HEC Liège[2] bij 1.000 particuliere beleggers wees uit dat 78% onder hen duurzaamheid in hun dagelijks leven belangrijk vindt. Daarvan zegt 62% dat ze al enkele “duurzame” investeringen in hun portefeuille aanhouden. Wat ook opvalt in de studie is dat duurzaamheidsvoorkeuren bij beleggers vooral in het hart leven, en dat ze vaak niet (geheel) te rijmen vallen met de wetgevende teksten. Mensen voelen vaak affiniteit met ondernemingen om de hoek, producten die ze kennen en die een verschil maken in hun dagelijks leven. Denk maar aan het succes van twee Gentse start-ups: Planet B, het bedrijf achter de WONDR-bars (genomineerd in 2023 voor de Trends Impact Award) en Brauzz, bekend van hun oplossingen voor wegwerpplastic in de schoonmaakindustrie en genomineerd voor de 2024 Changemakers Award van De Tijd.

Bron: studie Deloitte (2024)

Duurzaam investeren, hoe doet u dat het beste?

“Duurzaam” of “verantwoord” beleggen kan vele gedaantes aannemen. U kan o.a. kiezen voor:

• Producten met een artikel 8 SFDR (“lichtgroene”)[3] of artikel 9 SFDR (“donkergroene”)[4] kwalificatie:
  Het is belangrijk te beseffen dat investeren in “groene” bedrijven niet per sé het grootste verschil zal maken, net omdat deze al “groen” zijn[5].
   
• Producten[6] die beleggen in “bruine” bedrijven en actief aandeelhouderschap toepassen:
  Volgens de Amerikaanse professor Shue, die hier uitvoerig onderzoek naar deed, kan je met deze vorm van beleggen een groter verschil maken. Bij deze nog-niet-groene bedrijven kan de investeerder via actief aandeelhouderschap net druk uitoefenen op het management van dergelijke bedrijven met het oog op het structureel verbeteren van hun impact op milieu, mens en bestuur. Doordat die bedrijven immers kapitaal blijven behouden, zijn ze financieel in staat om de noodzakelijke transitie te maken.[7] Het actief aandeelhouderschap is uiteraard wel een noodzakelijke voorwaarde om van een “duurzame” belegging te kunnen spreken.
   
• Investeren via private equity / private lending:
  Hierbij wordt, los van de beurs, ingestapt in het kapitaal van een onderneming of wordt een lening verstrekt.
   
• Impact investeren, waarbij sprake is van een meetbare impact op mens of milieu.
   

De belangrijkste touwtjes heeft u echter zelf in handen: het besef dat u met uw spaargeld wel degelijk een verschil kan maken en dat financieel én ecologisch en/of maatschappelijk rendement wel degelijk hand in hand kunnen gaan. Bespreek deze wensen met uw beleggingsadviseur. Vraag hem/haar welk verschil uw investering maakt in de echte wereld: “hoe draagt die investering bij aan wat duurzaamheid voor mij betekent”?

Echter, nog lang niet alle financiële instellingen zullen die vraag op vandaag kunnen beantwoorden. Dat kan ook (nog) niet helemaal. Financiële instellingen zullen in de komende maanden over alsmaar meer data gaan beschikken om een gevarieerd productaanbod samen te stellen dat aan de meest uiteenlopende duurzaamheidsvoorkeuren beantwoordt: van startende belegger tot ervaren en sterk gedreven impactinvesteerder.

Ten slotte: wie “duurzaam”, “gezond” of welke variant “groen” dan ook wil gaan beleggen, moet vooral eerst starten met (leren) beleggen. Want ook binnen duurzaam beleggen gelden dezelfde spelregels: neem geen beslissingen op de korte termijn, hanteer voldoende spreiding én vraag informatie en advies. Vergeet dus al die ingewikkelde termen en laat u adviseren door een expert die luistert naar uw specifieke duurzaamheidsdoelstellingen.

Door Griet Pauwels

Griet behaalde een master in de rechten aan de UGent (cum laude) en startte haar carrière in de advocatuur, met specialisatie in consumenten- en ondernemingsrecht en compliance. Zij vervoegde Truncus in november 2016, werd erkend compliance officer in 2019, en maakt sinds 2021 deel uit van de raad van bestuur en het directiecomité. In 2023 studeerde ze af aan het KULeuven Sustainability Leadership Programme.

Zij is gehuwd en heeft een dochter (°2018) en een zoon (°2021).