28 sep '22 Inflatie is altijd het gevolg van roekeloos beleid

Sinds 2021 is de stijging van de inflatie – voor het eerst sinds de jaren ’70 – een doorn in het oog voor de economie en de beurzen. Tal van meningen passeren de revue over wat precies de oorzaak is en – nog belangrijker – wat de juiste remedie is. Niet zelden zijn die meningen gebaseerd op gratuite stellingen die één of ander doel dienen. Wie dieper graaft, kan in de geschiedenis nochtans antwoorden vinden en wellicht een betere inschatting maken over hoe de huidige trends zich verder zullen ontwikkelen.

Wat houdt inflatie juist in?

In de volksmond – en helaas soms ook bij monde van hogere instanties – wordt inflatie gedefinieerd door stijgende prijzen. Dit klopt niet. Stijgende prijzen zijn immers het gevolg van inflatie. De officiële definitie luidt ‘een stijging van de hoeveelheid geld en krediet ten opzichte van de hoeveelheid beschikbare goederen’. Daardoor daalt de waarde van het geld (omdat er meer beschikbaar is) en stijgen de prijzen. De kredietcrisis van 2008 kan perfect verklaard worden vanuit die definitie. De extreme hoeveelheid kredieten implodeerde waardoor de centrale banken een extreme hoeveelheid geld dienden te printen (door kwantitatieve versoepeling) om deflatie (het omgekeerde van inflatie) te vermijden. Zolang geld en krediet elkaar in evenwicht houden, is er nauwelijks inflatie of deflatie.

Overheden houden van geldcreatie

Om kiezers tevreden te houden, hebben de overheden een onvolprezen instrument, namelijk geld creëren uit het niets. Dit verdedigen ze meestal als het financieren van ‘noodzakelijke’ oorlogen. Uiteindelijk leidt dit steeds tot inflatie. Zelfs in de tijd van de Romeinen, die dit niet deden via centrale banken maar via het zogenaamde ‘clippen’ (kleiner maken) van geldmunten of de hoeveelheid zilver in de munt te verlagen ten voordele van het goedkopere koper. Dit devalueren van de munt leidt uiteindelijk tot het besef bij het volk dat ze verarmen waardoor ze steeds sneller geld uitgeven om de prijsstijgingen voor te blijven. Dit fenomeen was ook zichtbaar in het Duitsland van de jaren ’20 dat extreem veel geld moest drukken om te voldoen aan de herstelbetalingen na WO I. In de VS was aanvankelijk de geldcreatie voor de financiering van de oorlog in Vietnam de oorzaak van de inflatie van 1970s. De trigger kwam door de bruuske stijging van de olieprijs door de vergeldingsactie van de OPEC ten opzichte van Israël en zijn bondgenoten in 1973 en de Iraanse revolutie in 1979.

Hoe de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne bijdragen tot inflatie

De overheden konden sinds 2008 geld blijven creëren om recessies te bestrijden. Echter het geld kwam niet in de economie terecht (de omloopsnelheid van het geld bleef laag) waardoor inflatie niet getriggerd werd. Het vertrouwen van de centrale banken en de overheden groeide dat geldcreatie deze keer niet zou leiden tot inflatie. Echter, ze overspeelden hun hand bij de bestrijding van de coronacrisis in 2020 en de steun voor Oekraïne in 2022. Beide extreme geldcreaties werden na heel wat propaganda ‘geslikt’ door het volk. Geld werd letterlijk uitgedeeld waardoor het nu wel deels door de bevolking werd uitgegeven. Een extra trigger voor inflatie kwam er door de aanbodschokken vanuit Rusland/Oekraïne. Inflatie is in het Westen gestegen tot ongeveer 10%, wat niet veel lager is dan de piekinflatie van 13,5% in de jaren ’70.

Het bestrijden van inflatie

Ten tijde van de Romeinen en in de vele eeuwen die volgden diende het financieel systeem na (hyper)inflatie telkens hertekend te worden. Het vertrouwen van de bevolking kwam pas terug toen het geld gedekt werd door een hoeveelheid goud of zilver waardoor overheden niet meer konden uitgeven dan dat er aan goud of zilver beschikbaar was. Telkens opnieuw werden deze veiligheidskleppen na meerdere decennia versoepeld en uiteindelijk helemaal weggelaten. Zo ook in 1971 toen de Amerikaanse president Nixon de dollar loskoppelde van goud. Het financieel systeem bleef maar net overeind tijdens de hyperinflatie van eind jaren ’70 en enkel en alleen omdat de president van de Amerikaanse centrale bank (FED), Paul Volcker, de rente liet stijgen tot een piek van 20% in 1981. De huidige FED wil eveneens het monetair beleid verstrengen om de inflatie de kop in te drukken. Het verhoogt met grote stappen de rente en draait de geldcreatie terug door het afbouwen van de balans (kwantitatieve verstrenging). De ECB reageert veel trager en is nog maar pas begonnen met het verhogen van de kortetermijnrente.

De impact van inflatie op de beurs

Obligaties konden sinds Volcker profiteren van een steeds verder dalende langetermijnrente. Ook aandelen sponnen garen bij die tendens, maar werden regelmatig opgeschrikt door stevige beurscorrecties in 1987, 2000 en 2008. Echter, sinds 2021 bevindt die rente zich in een nieuwe opwaartse trend waardoor obligaties en aandelen stevig onderuit gaan. De toekomstige winsten van bedrijven dalen immers omdat ze verrekend dienen te worden aan een steeds hogere rente. Weet dat de langetermijnrente in Europa ondanks die stijging ‘slechts’ 1,72% bedraagt en die in de VS 3,42%, ver verwijderd van de Volcker piekrente.

Zo gaat u het beste met inflatie om

Inflatie heeft meerdere wortels die allen in overweging dienen te worden genomen om een degelijke inschatting te kunnen maken van haar toekomstig verloop. Wie ervan uitgaat dat de centrale banken alles onder controle hebben en op korte termijn de inflatie weer richting de verhoopte 2% zullen kunnen brengen, zou wel eens bedrogen kunnen uitkomen. Al zeker als hij in die wetenschap volop obligaties en aandelen koopt zonder de minste bescherming of diversificatie in sectoren die historisch bewezen hebben telkens te profiteren van inflatie. Panikeren en alles in cash plaatsen heeft ook geen zin aangezien die door de inflatie vermindert in koopkracht. U kunt beter uw geld plaatsen bij beheerders die de inflatiecontext begrijpen en implementeren, en hun investeringsmethode consistent blijven toepassen.

Door Truncus Wealth